College verzweeg probleem van € 10 mln

Hieronder mijn betoog in eerste termijn van de raadsvergadering van 3 maart 2011. Helaas kan ik niet anders dan constateren dat B&W verzuimd heeft de raad tijdig te informeren. En met tijdig wordt hier bedoeld voor de behandeling van de begroting. Zie ook de stemverklaring van de PvdA zoals onder het betoog staat weergegeven.

Voor ons ligt ter kennisname, slechts ter kennisname, de nota reserves en voorzieningen. Hoewel ik ook inhoudelijk enkele op- en aanmerkingen heb op de nota laat ik die nu achterwege. Deze zal ik bij de besluitvorming over de nota mogelijk nog inbrengen. Graag richt ik me bij de behandeling van het nu voorliggende stuk op de gang van zaken de afgelopen maanden.

Het College schrijft in het aangepaste raadsvoorstel al dat de raad in 2008 en 2009 regelmatig is geïnformeerd over de risico’s in de projecten van de Ruimtebalans. Graag onderschrijf ik deze stelling. Tot het voorjaar van 2010 werd de raad consequent periodiek geïnformeerd over de stand van zaken door middel van een beknopte tekstuele toelichting en een overzicht op A3-formaat met daarop de fase, planning en voortgang van een project. Diverse keren was er in de voorbereidende raadsvergaderingen aandacht voor bijzonderheden in projecten. De voltallige raad was op de hoogte en heeft op basis van de stand van zaken besluiten genomen over projecten.

In de nu voorliggende nota wordt door B&W aangegeven dat ruim € 10 mln gestort moet worden in de reserve bouwgrond op basis van de actuele informatie. Die € 10 mln is er niet.

Ten tijde van de behandeling van de begroting was de raad niet bekend met de noodzaak van het bijstorten van deze € 10 mln. € 10 mln, die in de begroting natuurlijk een aanzienlijk effect zou hebben gehad. Een extra structurele bezuiniging van € 500.000,-- was dan noodzakelijk geweest, hetgeen niet reëel op te lossen was en had dus tot een niet-sluitende begroting geleid. Ik zeg ‘had’, want we wisten het niet.

De begrotingbehandeling op zich was al een heel gedoe. In het voorstel dat de raad ontving van B&W zat voor een miljoenen bedrag aan onterechte winstnemingen uit projecten. Er werd heel wat gemaild en gepraat en uiteindelijk kwam er een aangepaste begroting waarin minder winst werd genomen. Het reduceren van die winstnemingen was overigens geen vrije keuze. De Provincie had in haar rol als toezichthouder nooit ingestemd met het opportunisme van B&W. Er was voor de begroting ook een meevaller. Niet in financiële zin, maar een meevaller omdat de toezichthouder voor één keer niet zou toetsen of de begroting meerjarig sluitend was. Dat is in Nuenen op dit moment namelijk lang niet het geval, hoewel dat volgens de wetgever eigenlijk wel moet. Met wat gegoochel lukt het B&W om een op papier sluitende begroting voor het jaar 2011 te presenteren. Een begroting waarin geprognosticeerde winstnemingen staan, waarvan nog maar bezien moet worden of ze ook daadwerkelijk gehaald worden. Ik ken de afloop al, zelfs zonder glazen bol. Maar goed, een meerderheid van de raad stemde uiteindelijk in met de opportunistische aannamen en de vastgestelde begroting was op 11 november 2010 een feit. Dus 2011 net kiele kiele sluitend en voor de jaren daarna een groot gapend gat.

De Provincie heeft uitgesproken dat de gemeente Nuenen onder toezicht achteraf blijft staan. B&W haalde vast en zeker opgelucht adem. Wel stuurde de Provincie een stevige brief, gedateerd op 21 december 2010, waaruit duidelijk blijkt dat ze nog niet geheel gerust is. En terecht, zo lijkt me.

Het kerstreces treedt in en de raad komt op 3 februari 2011 in een informatieve raadsvergadering bijeen. Stukken waren niet aangeleverd en de raad kon zich dus niet voorbereiden. Tijdens de bijeenkomst wordt een korte presentatie over de nota reserves en voorzieningen gegeven en wordt de nota uitgereikt. Op mij kwam het over als een overval. Op deze 3 februari 2011 werd de raad geconfronteerd met de benodigde extra storting in de reserve bouwgrond van € 10 mln.
Al direct vond ik het raar. Nee, niet raar dat er risico’s zijn, niet raar dat deze toenemen als gevolg van de kredietcrisis. Maar ik vond het raar dat twee maanden daarvoor bij de behandeling van de begroting er nog geen vuiltje aan de lucht was en nu opeens alle signalen op rood. Das toch raar?! Maar goed, ik dacht bij mezelf niet te snel oordelen, eerst maar eens rustig het stuk lezen en de behandeling in de commissievergadering afwachten. Het Eindhovens Dagblad was sneller met haar conclusies, zal ik maar zeggen. De betrokken ambtenaren en de wethouder financiën deden tijdens de informatieve raadsvergadering expliciet het verzoek tot het stellen van technische vragen per e-mail. Tot zover 3 februari 2011.

De behandeling van het raadsvoorstel in de commissievergadering op 15 februari 2011 was uiteraard de gelegenheid om duidelijkheid te verkrijgen en op- en aanmerkingen te plaatsen. Ik had twee belangrijke aspecten.

Ten eerste: het treffen van voorzieningen voor projecten waar verlies op wordt geprognosticeerd. Vaak veroorzaakt door te vroege en te hoge winstnemingen, terwijl deze nog niet feitelijk zeker zijn. Tijdens de commissievergadering werd zowel bestuurlijk als ambtelijk bij hoog en bij laag beweerd dat dat niet nodig was. Gelukkig heeft B&W het inzicht later alsnog gekregen en is het nu voorliggende raadsvoorstel hierop aangepast, waarvoor dank. Ik verbaas me er overigens wel over dat ik zowel bij de begroting behandeling, als ook nu bij deze nota dergelijk blunders, het gaat over miljoenen, kan halen. Maar goed, op de keper beschouwd is dat natuurlijk ook de taak van de raad: controleren. Goed voor het vertrouwen in het werk van B&W is het natuurlijk niet.

Ten tweede: hoe is die noodzakelijke extra storting in de reserve bouwgrond van € 10 mln nu ontstaan? Wat is er gebeurt tussen de behandeling van de begroting op 11 november 2010 en nu? Dat wil je toch weten als kritisch betrokken raadslid, of niet soms? De wethouder gaf tijdens de commissievergadering aan dat er tussen het opstellen van de begroting en deze commissievergadering zich een aantal wijzigingen hebben voorgedaan. Buiten de orde van de vergadering vertelde ze me dat het daarbij onder meer om het raadsbesluit over de verplaatsing van Coppelmans naar dure woningbouwgrond langs de Europalaan gaat. U snapt, dat ik graag wilde weten welke wijzigingen in een tijdvak van zeg 2 à 3 maanden zich nog meer hadden voorgedaan. Ik herhaalde die vraag nog eens per email en wilde alleen maar een korte opsomming van feiten. Niet echt lastig leek me. Helaas kwam het antwoord na anderhalve week nog steeds niet en moest ik met een licht geïrriteerde mail nogmaals navraag doen. U snapt, de irritatie en het spijt me, ook de argwaan nam bij mij toe. Helaas heb ik tot op dit moment geen concreet antwoord ontvangen. Wel kreeg ik eerst een ambtelijke terugkoppeling met een hoog “kluitje in het riet” gehalte. Eergisteren kreeg ik ’s avonds laat een bestuurlijke terugkoppeling rechtstreeks van wethouder Van der Velden die bestond uit een herhaling van mijn vraag en wat info uit het raadsvoorstel, maar geen concreet antwoord op mijn vraag. U snapt, daarin ben ik nog steeds geïnteresseerd.

Tussen de commissievergadering en vandaag zag en sprak ik uiteraard diverse raadsleden. Eén van die raadsleden wees me er op dat in de leeskamer van de raad een Nota reserves en voorzieningen lag die gedateerd is op 28 oktober 2010, dus gedateerd circa twee weken voor de behandeling van de begroting.
Opmerkelijk is dat ook in die nota van twee weken voor de begrotingbehandeling al sprake is van een aanzienlijke benodigde extra storting in de reserve bouwgrond. Overigens zelfs nog een miljoen meer dan in de vandaag voorliggende nota die al over € 10 mln gaat.

Ik heb daarom twee prangende vragen:
1. Ik vraag me af waarom de wethouder die dat definitieve advies enkele weken voor de behandeling van de begroting in ontvangst heeft genomen niet op de alarmbel heeft gedrukt. Het college heeft immers een actieve informatieplicht.
2. Daarnaast vraag ik me af hoe dit stuk van 28 oktober 2010 valt te rijmen met het antwoord van de wethouder over de wijzigingen (waar onder het door haar genoemde besluit over Coppelmans) tussen de begroting en het aanleveren van de nota reserves en voorzieningen op 3 februari? Immers het advies over die € 10 mln lag er al lang.

Tot zo ver mijn eerste termijn. De beantwoording van de wethouder liet zeer te wensen over. Het college heeft er voor gekozen om haar kop in het zand te steken en niks te doen met de informatie die B&W had. B&W heeft belangrijke informatie gehoord, gezien en verzwegen. Een wethouder die dergelijke informatie krijgt heeft twee opties:
1. ofwel direct melden aan B&W en tenminste de fractievoorzitters om te bespreken hoe met die informatie om moet worden gegaan
2. ofwel als hij gedwongen wordt door zijn collega's in B&W om de informatie te verzwijgen: opstappen.

De stemverklaring van de PvdA was:
De fractie van de PvdA constateert dat B&W de raad niet-tijdig en niet-volledig heeft geinformeerd. De behandeling van de begroting was wezenlijk anders verlopen als deze informatie wel beschikbaar zou zijn. We spreken onze afkeuring uit over het handelen van B&W. We zullen desondanks voor het kennisnemen van het document stemmen, maar dat kennisnemen van zulke wezenlijke informatie had alleen al maanden eerder plaats moeten vinden.